İş Eldiveni Nedir?
İş Eldiveni Rehberi
Son güncelleme: • Okuma süresi ~8 dk
İş Eldiveni Nedir?
İş eldiveni; kesilme, delinme, aşınma, kimyasal sıçrama, ısı, soğuk, elektrik ve biyolojik risklere karşı elleri korumak için kullanılan kişisel koruyucu donanımdır (KKD). Amaç, günlük iş süreçlerinde yaralanmaları ve meslek hastalıklarını önlemektir.
İş Eldiveni Ne İşe Yarar?
- Kesilme, delinme ve aşınmalara karşı bariyer oluşturur.
- Kimyasal sıvı ve buharlara karşı belirli seviyelerde koruma sağlar.
- Isı veya soğuk kaynaklı termal riskleri sınırlar.
- Elektriksel yalıtım (uygun sınıf eldivenlerde) sağlayabilir.
- Tutma (grip) kabiliyetini ve iş verimini artırabilir.
İş Eldiveni Özellikleri Nelerdir?
- Dayanıklılık: İşin risk seviyesine uygun malzeme ve dikiş yapısı.
- Ergonomi: Doğru beden, esneklik ve kavrama konforu.
- Malzeme: Deri, pamuk, polyester, naylon, nitril, lateks, neopren, PVC, HPPE, Kevlar® vb.
- Belgelendirme: CE işareti ve ilgili EN standartlarına uygunluk.
İş Eldiveni Giymek Neden Önemlidir?
İş kazalarının önemli bir kısmı el yaralanmalarıdır. Doğru eldiven kullanımı; kesik, yanık, kimyasal temas ve elektrik çarpması gibi ciddi sonuçları azaltır, iş sürekliliğini ve çalışan refahını yükseltir. Ayrıca işverenin yasal yükümlülükleri içinde kritik bir unsurdur.
İş Eldiveni Çeşitleri Nelerdir?
- Mekanik Risk Eldivenleri: Kesilme/aşınma/delinme için (EN 388).
- Kimyasal Koruma Eldivenleri: Sıvı/kimyasal temasına karşı (EN ISO 374).
- Isıya Dayanıklı Eldivenler: Sıcak yüzey/alev/erimiş metal (EN 407, EN 12477).
- Soğuğa Dayanıklı Eldivenler: Düşük sıcaklık/soğuk depolar (EN 511).
- Elektrik Yalıtkan Eldivenler: Canlı çalışmada sınıflı koruma (EN 60903).
- Anti-statik/ESD Eldivenler: Elektronik montaj ve hassas parçalar (EN 16350/IEC 61340 bağlamı).
- Genel Amaçlı Kaplamalı Eldivenler: Nitril/PU/lateks kaplamalı çok amaçlı kullanım.
İş Eldivenleri Nerede Kullanılır?
İnşaat, metal/imalat, otomotiv, lojistik, kimya, enerji, madencilik, tarım, gıda, atık yönetimi, laboratuvar ve sağlık gibi birçok sektörde, görev ve risk profiline göre kullanılır.
İş Eldivenleri Teknik Özellikleri Nelerdir?
Teknik özellikler, performans testleri ve piktogramlarla etiketlenir. Ürün etiketinde EN standardı, performans seviyeleri ve piktogramlar bulunur.
| Standart | Kapsam | Örnek Performans Göstergeleri |
|---|---|---|
| EN 388 | Mekanik riskler | Aşınma, kesilme (bıçak), yırtılma, delinme, TDM kesilme |
| EN ISO 374 | Kimyasallar ve mikroorganizmalar | Geçirgenlik, sızdırmazlık, tip sınıfları |
| EN 407 | Isı ve alev | Alev alma, temas ısısı, konvektif/ışınımsal ısı |
| EN 511 | Soğuğa karşı koruma | Konvektif/temas soğuğu, su geçirmezlik |
| EN 60903 | Elektrik yalıtımı | Gerilim sınıfları, test gereklilikleri |
İş Eldiveni Kimler Tarafından Kullanılır?
Operatörler, teknisyenler, ustalar, kaynakçılar, elektrikçiler, depo/lojistik personeli, laboratuvar çalışanları, bakım-onarım ekipleri ve saha çalışanları başta olmak üzere, ilgili riske maruz kalan tüm personel.
İş Eldiveni Nasıl Takılır?
- Ellerinizi temiz ve kuru hale getirin.
- Doğru bedeni seçin; çok dar eldiven kan dolaşımını etkiler, çok bol eldiven kavramayı azaltır.
- Bilek manşetini tam kapatın; gerekiyorsa ayarlanabilir bant/kauçuk kullanın.
- Kimyasal veya steril işler için talimatlara göre tek kullanımlık/uzun manşetli eldiven giyin.
- Hasarlı/yıpranmış eldivenleri kullanmayın; hemen değiştirin.
İş Eldiveni Ne Zaman Giyilmeli?
- Kesici/delici aletlerle veya pürüzlü yüzeylerle çalışırken.
- Kimyasal sıçrama/temas riski varken.
- Sıcak/soğuk yüzeylere temas ihtimali olduğunda.
- Elektriksel risk bulunan işlerde (uygun sınıf eldivenle).
- Atık, biyolojik materyal veya kirli yüzeylerle temas varsa.
İş Eldiveni Ne Zaman Giyilmemeli?
Dönel parçalara sahip makinelerde (ör. torna, matkap tezgâhı) eldiven takmak, eldivenin sıkışmasına neden olabilir. Üretici talimatları ve iş güvenliği prosedürleri eldivensiz çalışmayı gerektiriyorsa uyulmalıdır. Çok yüksek hassasiyet gerektiren montajlarda, parmak uçlarını kısıtlamayan, ince ve uygun sınıf eldiven tercih edilmelidir.
İş Eldiveni Seçerken Nelere Dikkat Edilmelidir?
- Risk Analizi: Mekanik, kimyasal, termal, elektriksel ve biyolojik riskleri tanımlayın.
- Uygun Standart: Etiket üzerindeki EN standardını ve performans seviyelerini kontrol edin.
- Malzeme & Kaplama: Nitril, PU, lateks, PVC vb. tutuş/yağ/kimyasal uyumu.
- Beden & Ergonomi: Doğru beden, esneklik, nefes alabilirlik, terleme kontrolü.
- Uyumluluk: Diğer KKD’lerle (kolçak, manşet, önlük) birlikte kullanıma uygunluk.
- Bakım & Değişim: Tek kullanımlık/yeniden kullanılabilir ayrımı, temizlik ve depolama talimatları.
- Maliyet-Performans: Uzun ömür ve iş verimi; sadece fiyata göre seçim yapmayın.
İş Eldiveni Standartları
- EN 388: Mekanik risklere karşı koruma.
- EN ISO 374: Kimyasallar ve mikroorganizmalar.
- EN 407: Isı ve aleve karşı koruma.
- EN 511: Soğuğa karşı koruma.
- EN 420 / EN ISO 21420: Genel gereklilikler ve ergonomi.
- EN 60903: Elektrik yalıtkan eldivenler.
- EN 12477: Kaynakçı eldivenleri.
- EN 16350 / IEC 61340 bağlamı: Anti-statik/ESD özellikler.
Sık Sorulan Sorular
İş eldiveninde doğru beden nasıl seçilir?
Avuç çevresi ve parmak uzunluğunu ölçün, üreticinin beden tablosu ile eşleştirin. Çok dar eldiven dolaşımı kısıtlar; çok bol eldiven kavrama ve hassasiyeti düşürür.
Nitril mi, lateks mi tercih edilmeli?
Yağ/grese dayanım ve kimyasal uyumluluk gerekiyorsa genelde nitril tercih edilir. Lateks iyi esneklik ve kavrama sunar; ancak alerji riski olanlar için uygun değildir.
Eldiven ne sıklıkla değiştirilmelidir?
Tek kullanımlık eldivenler tek görev için; yeniden kullanılabilir eldivenler ise üreticinin talimatlarına ve yıpranma düzeyine göre değiştirilmelidir. Yırtık, delik, incelme veya kimyasal kontaminasyon tespitinde hemen yenisiyle değiştirin.